มจธ. อนุรักษ์เสือปลาไทย ด้วยงานวิจัย จากเขาสามร้อยยอดสู่ทะเลสาบสงขลา เพิ่มประชากร-ลดภาวะเลือดชิด

เสือปลาไทยใกล้สูญพันธุ์! มจธ. ชูงานวิจัยอนุรักษ์จากเขาสามร้อยยอดสู่ทะเลสาบสงขลา

     มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) ร่วมกับเครือข่ายอนุรักษ์ เปิดผลวิจัยล่าสุดชี้ประชากรเสือปลาในเขาสามร้อยยอดมีแนวโน้มฟื้นตัว แต่ยังเสี่ยงภาวะเลือดชิด พร้อมขยายการศึกษาสู่ทะเลสาบสงขลา พื้นที่ใหม่ที่มีศักยภาพอนุรักษ์สัตว์ป่าใกล้สูญพันธุ์ชนิดนี้  

เสือปลาเขาสามร้อยยอด: สัญญาณดีประชากรเพิ่ม 76-80%  

     จากการติดตั้งกล้องดักถ่าย 50 จุดในอุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอด จ.ประจวบคีรีขันธ์—แหล่งอาศัยใหญ่สุดของเสือปลาไทย—ผลวิจัยปี 2567 พบประชากรเสือปลาเพิ่มขึ้น โดยกว่า 50% ของตัวที่ถูกบันทึกภาพเป็นเสือปลารุ่นใหม่ที่ไม่เคยปรากฎในฐานข้อมูล 3 ปีก่อน  

     ผศ.ดร.นฤมล ตันติพิษณุ หัวหน้าโครงการอนุรักษ์เสือปลาในพื้นที่ชุ่มน้ำ มจธ. ระบุ อัตราการแทนที่ประชากรเก่าด้วยเสือปลารุ่นใหม่อยู่ที่ 76-80% แต่มีอัตราการรอดเพียง 50% หมายความว่าหากมีเสือปลา 100 ตัวในปีนี้ จะเหลือรอดถึงปีหน้าเพียง 50 ตัว  

3 ปัจจัยฟื้นประชากรเสือปลา  

     1. ชุมชนร่วมปกป้อง – คนรุ่นใหม่ไม่ล่าสัตว์ พร้อมดึงนักล่าเดิมมาเป็นผู้ดูแลป่า  

     2. มาตรการเชิงรุก – ติดตั้งกรงเลี้ยงไก่ป้องกันเสือปลาล่า ควบคู่การลาดตระเวนเข้มข้น  

     3. ความร่วมมือข้ามองค์กร – กรมอุทยานฯ องค์การสวนสัตว์ มูลนิธิสืบนาคะเสถียร และเครือข่ายนานาชาติ  

วิกฤตเลือดชิด! ภัยเงียบที่คุกคามเสือปลา  

     ผลวิเคราะห์พันธุกรรมจากมูลเสือปลาชี้ “ภาวะเลือดชิด” สูง จากการผสมพันธุ์ในกลุ่มเครือญาติ ส่งผลภูมิคุ้มกันโรคลดลง—ปัจจัยเสี่ยงหลักที่อาจทำให้เสือปลาสูญพันธุ์หากเกิดโรคระบาด

ขยายพื้นที่วิจัยสู่ 4 จุดสำคัญ  

     นอกเหนือจากเขาสามร้อยยอด ทีมวิจัยมจธ. เก็บข้อมูลใน 4 พื้นที่ที่มีรายงานเสือปลา:  

     1. แหลมผักเบี้ย เพชรบุรี – พบเสือปลาในพื้นที่รกร้างเสี่ยงถูกเปลี่ยนเป็นเกษตร  

     2. พันท้ายนรสิงห์ สมุทรสาคร – พบจำนวนน้อยเฉพาะในเขตห้ามล่า  

     3. จันทบุรี-ตราด – ไม่พบเสือปลาตามธรรมชาติ  

     4. ทะเลสาบสงขลา – โอกาสสูง! พบร่องรอยเสือปลา 19 จุดในพื้นที่เกษตร  

ทะเลสาบสงขลา: พื้นที่อนุรักษ์เสือปลาแห่งใหม่  

     การสำรวจปี 2566 รอบทะเลสาบสงขลาพบเสือปลาใช้พื้นที่ทำกินร่วมกับชาวบ้านได้อย่างสมดุล เนื่องจากไม่มีฟาร์มไก่หรือปลาที่ดึงดูดการล่า ทำให้คนไม่มองเสือปลาเป็นศัตรู—จุดแข็งที่ทีมวิจัยเตรียมศึกษาต่อยอด  

ความสำเร็จที่มากกว่าการอนุรักษ์  

     ผศ.ดร.นฤมล เน้นย้ำ ความร่วมมือระดับชาติและนานาชาติครั้งนี้ไม่เพียงปกป้องเสือปลา แต่ยังเป็นต้นแบบการจัดการ “พื้นที่อนุรักษ์นอกเขตคุ้มครอง” (OECMs) ตามนโยบายกรมป่าไม้ ซึ่งการรักษาสัตว์ผู้ล่าห่วงโซ่อาหารสูงสุดอย่างเสือปลา ย่อมส่งผลต่อสมดุลระบบนิเวศชุ่มน้ำที่มนุษย์พึ่งพาทั้งทางตรงและอ้อม