"มารดาแห่งนกเงือก" ศ.เกียรติคุณ ดร.พิไล พูลสวัสดิ์ รับรางวัลมหิดลทยากร 2567 เชิดชูผลงานวิจัยอนุรักษ์นกเงือกไทย
ผู้บุกเบิกงานวิจัย “นกเงือก” และวิทยุติดตามตัวนกเงือก คนแรกของประเทศไทย เจ้าของฉายา “มารดาแห่งนกเงือก” “ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร.พิไล พูลสวัสดิ์” หนึ่งในผู้ที่ได้รับรางวัลมหิดลทยากร ประจำปี 2567 มหาวิทยาลัยมหิดล
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร.พิไล พูลสวัสดิ์ ผู้บุกเบิกงานวิจัย นกเงือกในประเทศไทย และผู้ริเริ่มใช้ วิทยุติดตามตัวนกเงือก คนแรกของไทย ได้รับการยกย่องให้เป็น "มารดาแห่งนกเงือก" และเป็นหนึ่งในศิษย์เก่าดีเด่นที่ได้รับรางวัล "มหิดลทยากร ประจำปี 2567" จากมหาวิทยาลัยมหิดล ในโอกาสครบรอบ 56 ปีวันพระราชทานนาม และ 137 ปีมหาวิทยาลัยมหิดล
เส้นทางแห่งการอนุรักษ์: จากนักวิจัยสู่รางวัลอันทรงเกียรติ
สมาคมศิษย์เก่ามหาวิทยาลัยมหิดล ในพระบรมราชูปถัมภ์ ได้มอบรางวัล "มหิดลทยากร" ให้แก่ศิษย์เก่าที่มีคุณธรรม จริยธรรม และมีผลงานดีเด่นระดับชาติและนานาชาติ โดยในปี 2567 ศ.เกียรติคุณ ดร.พิไล พูลสวัสดิ์ ศิษย์เก่าคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เป็นหนึ่งในผู้ได้รับรางวัลนี้
เธอเป็นนักวิจัยที่อุทิศชีวิตให้กับการศึกษานกเงือก โดยเริ่มต้นโครงการ "Thailand Hornbill Project" ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2521 ศึกษานิเวศวิทยาของนกเงือกในอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ และขยายงานวิจัยไปยัง เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง อุทยานแห่งชาติบูโด-สุไหงปาดี และพื้นที่อนุรักษ์ทั่วประเทศ
มูลนิธิศึกษาวิจัยนกเงือก: ศูนย์กลางงานวิจัยเพื่อการอนุรักษ์
จากความมุ่งมั่นและความสำเร็จในการศึกษานกเงือก ทำให้เกิดการก่อตั้ง "มูลนิธิศึกษาวิจัยนกเงือก" เมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2536 โดยได้รับพระราชทานชื่อจาก สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
ปัจจุบัน ศ.เกียรติคุณ ดร.พิไล ดำรงตำแหน่งหัวหน้าโครงการศึกษาชีววิทยาและนิเวศวิทยาของนกเงือก โดยร่วมมือกับหน่วยงานต่าง ๆ อาทิ มหาวิทยาลัยมหิดล กรมอุทยานแห่งชาติ คณะวนศาสตร์ ม.เกษตรศาสตร์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สมาคมอนุรักษ์สัตว์ป่า WCS
บทบาทสำคัญของชุมชน: ความร่วมมือเพื่อการอนุรักษ์
นอกจากการวิจัย ศ.เกียรติคุณ ดร.พิไล ยังมุ่งเน้นให้ "ชุมชนเป็นศูนย์กลางของการอนุรักษ์" โดยร่วมมือกับชาวบ้านในพื้นที่สำคัญ เช่น
- ชุมชนอนุรักษ์นกเงือกเทือกเขาบูโด (นราธิวาส ปัตตานี ยะลา)
- เกาะยาวน้อย จ.พังงา, เกาะกูด จ.ตราด, เกาะเสม็ด จ.ระยอง
เธอทำงานร่วมกับโรงแรมและรีสอร์ตต่าง ๆ ในการสร้างแนวทางอนุรักษ์ที่ยั่งยืน รวมถึงส่งเสริมให้ เยาวชน ได้เรียนรู้และตระหนักถึงความสำคัญของนกเงือก ผ่านโครงการ "Budo Model" ที่เปลี่ยนชุมชนจากการล่าสัตว์มาเป็นผู้พิทักษ์ธรรมชาติ
"รางวัลนี้เป็นของทุกคนที่ช่วยกันอนุรักษ์"
ศ.เกียรติคุณ ดร.พิไล กล่าวถึงความภาคภูมิใจที่ได้รับรางวัลมหิดลทยากร โดยย้ำว่า "การอนุรักษ์ธรรมชาติไม่ใช่ภารกิจของคนใดคนหนึ่ง แต่เป็นหน้าที่ของคนไทยทุกคน"
> "ทรัพยากรธรรมชาติเป็นต้นทุนสำคัญของประเทศ งานอนุรักษ์ไม่ใช่งานที่เสร็จสิ้นได้ในวันเดียว แต่เป็นลมหายใจของเรา ที่ต้องมีคนรุ่นใหม่มาสานต่อ"
สานต่อเจตนารมณ์: แรงบันดาลใจสู่คนรุ่นใหม่
ศ.เกียรติคุณ ดร.พิไล ฝากข้อคิดถึงนักวิจัยรุ่นใหม่ว่า "ภาครัฐยังให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์ไม่เพียงพอ" ป่าถูกทำลายลงทุกปี ดังนั้นนักวิจัยต้องนำผลงานออกมาเผยแพร่ให้ประชาชนเข้าใจง่าย "ถ้าเราเปลี่ยนความคิดของผู้คนได้ งานอนุรักษ์จะประสบความสำเร็จ"
"มารดาแห่งนกเงือก" กับภารกิจที่ไม่สิ้นสุด
แม้จะได้รับรางวัลอันทรงเกียรติ แต่ ศ.เกียรติคุณ ดร.พิไล พูลสวัสดิ์ ยังคงมุ่งมั่นทำงานเพื่อ ปกป้องนกเงือกและป่าไม้ของไทย เธอคือแรงบันดาลใจให้กับนักอนุรักษ์รุ่นใหม่ และเป็นต้นแบบของความมุ่งมั่นที่ไม่ยอมแพ้ต่ออุปสรรค
"งานอนุรักษ์ไม่ใช่แค่เรื่องของธรรมชาติ แต่มันคือเรื่องของพวกเราทุกคน"
#อนุรักษ์นกเงือก #มหิดลทยากร2567 #นักวิจัยไทย #พิไลพูลสวัสดิ์ #ThailandHornbillProject
